ဝါေခါင္လျပည့္ ေမတၱာေန႔ (ပထမပုိင္း)

ပန္းရနံ႔ ခတၱာတုိ႔ ခ်ပ္ဝတ္လႊာ အစုံစုံ လွပေသာ လဝါေခါင္ ေမတၱာေန႔ကုိ မၾကာခင္ ေရာက္ လာေတာ့မည့္မုိ႔ အစဥ္လာေကာင္းတဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ ရင္ခြင္မွာ ေမြးဖြာၾကေသာ သူေတာ္စင္ေတြ အတြက္ (Discourse on Loving-kindness) ေမတၱာသုတ္လာ တရားအေၾကာင္းေလးကုိ ေရး စပ္မိပါတယ္။

ယေန႔ သာသနာေတာ္ႏွစ္ ၂၅၅၆ ခုႏွစ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ၁၃၇၄ ခုႏွစ္၊ ခရစ္ႏွစ္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ (The full moon day of Wagaung) ဝါေခါင္လျပည့္ေန႔ဟာ ခတၱာငုံ-ခ်ပ္လႊာမႈန္ ရနံ႔သင္းပါလုိ႔ ဝါေခါင္မုိးစက္ေတြကုိ သယ္ေဆာင္ၿပီးကာ စုိေျပလန္းဆန္းစြာ ေရာက္ရွိလာသည့္ အခ်ိန္အခါ ပင္ ျဖစ္သည္။

Loving-kindness or compassionate love purifies the mind and the mind becomes a very energetic force to radiate for the well-being of others. Loving-kindness is the basic of morality, concentration and wisdom as to the way of meditation.

When practiced together with wisdom and insight, loving-kindness or metta will indeed become a powerful healing force which will transform us into a more compassionate and caring community, as well as transmuting all negative energies and entities into light, love and harmony. ဟု အဂၤလိပ္ လုိ အဓိပၸာယ္ အနည္းငယ္ ဖြင့္ဆုိလုိက္ပါတယ္။

ထုိ႔အျပင္ *ဝါဆုိပန္း မင္းလြင္ပုန္းညက္ႏြမ္းရက္ အလြန္ေၾကြ ၿပီ မုိ႔ သိဟ္ရာသီ ဝါေခါင္မုိး နဲ႔ လွမ္းလာခဲ့ေတာ့ ခတၱာ ေရ* လုိ႔ ဆုိၾကတာလည္း ၾကားဖူး ၾကမည္သာ ျဖစ္သည္။

၀ါေခါင္လျပည့္ေန႔ကို ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ (Loving-kindness Day) လို႔ ေခၚရတာက ပါဠိ အ႒ကထာဋီကာ (According to Pali Canon, Commentaries, Sub-Commentaries) အသြားအလာ အဆိုအမိန္႔တို႔ကိုၾကည့္႐ႈ ေရွ႕ေနာက္ေထာက္ထား၍ (Loving-kindness Sutra or Discourse) ဆုိတဲ့ ေမတၱာသုတ္ေတာ္ကို ဒီေန႔မွာ (သို႔မဟုတ္) ၀ါေခါင္လမျပည့္မီေလးမွာ ၁-ရက္၊ ၂-ရက္ အလုိမွာ ေဟာေတာ္မူခဲ့တာပဲလို႔ တြက္ခ်က္ ယူဆၿပီး ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ (Loving-kindness Day) လို႔ ဆိုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ထင္ရွား ရွိေတာ္မႈစဥ္ ျမတ္စြာဘုရား ေကာသလတုိင္း သာဝတၳိ ၿမိဳ႕ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းမွာ ကိန္းေအာင္း စံေပ်ာ္ေတာ္မူေသာ ကာလ၊ တခုေသာ ၀ါဆိုဦးမွာ သံဃာေတာ္ (၅၀၀) တုိ႔ ဘုရားထံမွာ (Meditation method or how to practice meditation) ဆုိေသာ ကမၼ႒ာန္းနည္း ေတာင္းခံၿပီး ေတာအုပ္တစ္ခုသို႔၀င္၍ ၀ါကပ္ကာ တရားအားထုတ္ေန ၾကပါတယ္။ သံဃာေတာ္တို႔၏ (Observing Sila or Moralities) သီလအရွိန္ကုိ ေတာအုပ္ထဲ တြင္ ရွိေနၾကေသာ နတ္မ်ားက လြန္စြာေလးစား ႐ိုေသၾကေသာေၾကာင့္ မိမိတို႔ ေနရာမ်ားမွ ဖယ္ရွားေပးၾကလုိ႔ ေရွာင္ေနၾကပါတယ္။

ဥပမာ ေျပာျပရရင္ မိမိအိမ္ကုိ ေလးစားထုိက္ေသာ သူတုိ႔လာလွ်င္ ေနရာဖယ္ေပးရသလုိ လူသားတုိ႔၏ (Method of Association) တစ္ခု လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သုိ႔ေသာ္ အေနၾကာ လာေသာအခါ အိမ္ရွင္တုိ႔မွာ ေနထုိင္ရတာ ၾကပ္တည္းသလုိ ျဖစ္ၾကရပါတယ္။

ျပီးေတာ့ အဲဒီေတာထဲမွာ တရားအားထုတ္ေနတဲ့ သံဃာေတြကို ၾကည္ညဳိေလးစား သည့္ ေတာေစာင့္နတ္မ်ား၊ ေတာင္ေစာင့္နတ္မ်ား၊ ႐ုကၡစိုး၊ ဘုမၼစိုးမ်ားေတြ အေနၾကပ္ၾကတဲ့ အတြက္ သူတို႔ေနရာမွာ တရားအားထုတ္ေနၾကသည့္ သံဃာေတာ္မ်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္ ၾက၊ ေခ်ာက္လွန္႔ၾကပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပုထုဇဥ္နယ္တြင္းမွာသာ ရွိေနေသးတဲ့ သံဃာေတာ္ မ်ား သမာဓိပ်က္ၿပီး ၀ါဆိုၿပီးစ ၀ါတြင္းကာလ မွာပဲ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ သီတင္းသုံးေတာ္ မႈေသာ ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္သို႔ ျပန္လာခဲ့ရတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားက တရားအားထုတ္ၾက သည့္ ရဟန္းေတြကုိ ေမးစစ္ ၾကည့္ေတာ့ ေတာေခ်ာက္လို႔ ျပန္လာခဲ့ရတဲ့ အေၾကာင္း ေလွ်ာက္ တင္ၾကပါတယ္။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျမတ္ဘုရားက ခ်စ္သား ရဟန္းတုိ႔ သင္ခ်စ္သားတို႔သည္ အဲဒီေတာထဲက နတ္ေတြ ကို မိတ္မဖြဲ႕ၾကလို႔ သူတို႔ ေခ်ာက္လွန္႔ တာျဖစ္ပါတယ္။ ခ်စ္သားရဟန္းတုိ႔ သူတုိ႔ေနရာမွာ သူတို႔ ကို ေကာင္းစြာ မိတ္ဖဲြ႕ၿပီးမွ ေနၾကမယ္ဆိုလွ်င္ ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးေနၾကလိမ့္မယ္။ ရဟန္းတို႔ မိတ္ဖဲြ႔ေၾကာင္း အက်င့္ေကာင္းကို သင္ယူသြားၾက၊ ဒီေနရာ ဒီေတာထဲကိုပဲျပန္သြားၾက၊ ေတာ အုပ္ထဲသို႔မ၀င္ခင္ အဲဒီထဲမွာရွိတဲ့ နတ္ေတြကို မိတ္ဖဲြ႕ၾက၊ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ေၾကာင္း အက်င့္ေကာင္း ကေတာ့ ေမတၱာတရားပဲဟု မိန္႔ေတာ္မူကာ ေမတၱာသုတ္ကို ေဟာေတာ္မူ ပါတယ္။ ေမတၱာ သုတ္ကို နာၾကားသင္ယူၿပီး ထိုရဟန္း(၅၀၀)တို႔ ထိုေတာအုပ္ထဲကို ျပန္သြားၾကရပါတယ္။ ေတာ မ၀င္ခင္ ေမတၱာပြားၾကတဲ့ အတြက္ ယခင္ ၿခိမ္းေျခာက္လႊတ္ခဲ့တဲ့ နတ္မ်ားဟာ ယခုေတာ့ ေက်ာင္းသား၊ ကပၸိယ၊ တပည့္မ်ားကဲ့သို႔ တ႐ိုတေသ ခရီးဦးႀကိဳဆို ၍ ေနရာေပး ၾက၊ ျပဳစုလုပ္ေကၽြးၾကပါတယ္။ ေမတၱာသုတ္ေတာ္ျဖင့္ နတ္မ်ားကို မိတ္ဖြဲ႕ၿပီး နတ္မ်ား အေစာင့္အေရွာက္ျဖင့္ အထက္ပါ ရဟန္း (၅၀၀) တို႔ အဲဒီေတာထဲမွာပဲ ၀ါဆို၀ါကပ္ျပဳ၍ တရားအားထုတ္ၾကရာ ရဟန္းေတာ္ အားလံုး ၀ါတြင္းမွာပဲ ရဟႏၱာျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ရဟႏၱာေတြျဖစ္ျပီးေနာက္ပုိင္း မၾကာခင္တြင္ ရဟန္းေတာ္အားလုံး ဘုရားဖူးဖို႔၊ ျပန္လည္ အစီရင္ ခံဖို႔ ေဇတ၀န္သို႔ ျပန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အထက္ပါ အတၳဳပၸတၱိအသြားအလာကိုၾကည့္လွ်င္ နတ္ မ်ားေခ်ာက္သျဖင့္ ေဇတ၀န္ ျပန္ေရာက္တာ ၀ါေခါင္လျပည့္ ဒုတိယ၀ါဆိုေန႔ပါပဲ။ (Metta or Loving-kindness Discourse) ေမတၱာသုတ္ကို ဝါေခါင္လျပည့္ေန႔မွာ နာၾကားၿပီး ထိုေတာ သို႔ျပန္၍ ၀ါကပ္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။႔ ဒါေၾကာင့္ ၀ါေခါင္လျပည့္ေန႔ကို ေမတၱာ သုတ္ေတာ္ေန႔၊ ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔ရယ္လို႔ ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ (Loving-kindness) ေမတၱာဆိုတာကို (According to Abhidhamma) အဘိဓမၼာမွာ (Respective Dhamma) တရားကိုယ္အားျဖင့္ (Non-Hatred) အေဒါသ ေစတသိက္လို႔ ဆိုပါတယ္။ (Non-Anger) အမ်က္မထြက္ျခင္း၊ (Non-Hatred) စိတ္မဆိုးျခင္း၊ (Non-violence) မဖ်က္ဆီးျခင္း၊ (Non-Revulsion) မေႏွာင့္ယွက္ျခင္း၊ ရန္မျပဳျခင္း စသည္ (Meaning) အဓိပၸာယ္မ်ား ရပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း (Association or Environment) မွာပဲ ၾကည့္ၾကည့္ မိမိ သူတစ္ပါး အသုိင္းဝုိင္းထဲမွာ (Hatred) ေဒါသတရားက ရန္ညွိဳးရန္သူဖြဲ႕တဲ့ (Unwholesome Dhamma) မေကာင္းတရားျဖစ္လို႔ (Non-Hatred) အေဒါသတရားက မိတ္ေဆြဖြဲ႕တဲ့တရား၊ ခ်စ္ခင္သူမ်ားျပားေအာင္ စည္း႐ံုးတဲ့ (Wholesome Dhamma) အေကာင္းတရား ကုသုိလ္တရားေတြ ျဖစ္သည္။ အဲဒီေတာ့ (Hatred) ေဒါသသည္ (Element of Fire) အပူဓာတ္ျဖစ္လို႔ (Association or group) အဖြဲ႕အစည္းကို ပ်က္ျပယ္ေစတတ္ပါတယ္။ (Non-Hatred) အေဒါသကေတာ့ (Element of peace) အေအးဓာတ္ျဖစ္တဲ့အတြက္ (Association or group) အဖြဲ႕အစည္းကို (Root of Encourage) အားေပးခိုင္ျမဲေစပါတယ္။

ထုိသေဘာတရားမ်ားသည္ မွန္ကန္ပါတယ္။ ေဒါသအားႀကီးတဲ့ သတၱ၀ါမ်ားမွာ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ သေဘာေတြ လႊမ္းမုိးေနတာေၾကာင့္ (Approaching and Association Method) ခ်ဥ္းကပ္ေပါင္းသင္းဖို႔ နည္းလမ္းက အလြန္ခက္ပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေဒါသအားၾကီးေသာ သတၱဝါမ်ားသည္ သူတို႔မွာ ခ်စ္ခင္သူမိတ္ေဆြ ရွားပါးေနတတ္ပါတယ္။

ဥပမာ က်ားေတြ၊ ျခေသၤ့ေတြ၊ ေျမြေပြး၊ ေျမြေဟာက္ေတြ အနီးအနားသို႔ လူေတြ၊ တိရိစၧာန္ေတြဟာ ခ်ဥ္းကပ္ဖို႔ရန္ မ၀ံ့မရဲ ခက္ခဲ ေနသလိုပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ လူသားတုိင္း ရွိသင့္တဲ့ (Loving-kindness meditation or Observing Loving-kindness) ေမတၱာဘာ၀နာ ဆိုတာဟာ က်ား၊ ျခေသၤ့၊ ေျမြေပြး၊ ေျမြေဟာက္နဲ႔တူတဲ့ ေဒါသစိတ္ကို ေခါင္းပါးေအာင္၊ ပယ္ႏႈတ္ႏိုင္ေအာင္ ေလ့က်င့္တဲ့ က်င့္စဥ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ (Loving-kindness meditation) ေမတၱာဘာ၀နာျဖင့္ (Hatred) ေဒါသကို (Reduce) ေလ်ာ့၍ ေလ်ာ့၍၊ (burn down) ႏွိမ္၍ ႏွိမ္၍၊ (Remove) ပယ္၍ ပယ္၍ လာခဲ့ရာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေဒါသေခါင္းပါးလာေသာအခါ အတၳကုသလ၊ သကၠ၊ ဥဇု စေသာ ေကာင္းျမတ္သည့္ (Respective qualification) ဂုဏ္အရည္အခ်င္းမ်ား (Development) တိုးတက္လာမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အတၳကုသလဆိုတာ (Benefit) အက်ိဳးစီးပြားရွိသည့္ အလုပ္၌ (Skillful)ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္နင္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေဒါေသာ အတၳ န ဇာနာတိ စသည္ျဖင့္ ေဟာေသာေဒသနာမ်ားမွာ ေဒါသသည္ (Good Result) ေကာင္းက်ိဳး၊ (Bad Result) ဆိုးက်ိဳးကို မသိ၊ မျမင္ဟု ေဟာေတာ္မူ ပါသည္။

အဲဒါေၾကာင့္ ေဒါသကင္းေသာစိတ္ = အေဒါသစိတ္ကို ပိုင္ဆိုင္သူသည္သာလွ်င္ အတၳကုသလ = အက်ိဳးစီးပြား၌ ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္နင္းသူ၊ သေကၠာ = မိမိ သူတပါး အက်ိဳးမ်ားသည့္ လုပ္ငန္း၌ စြမ္းႏိုင္သူ စသည္ ျဖစ္လာပါလိမ့္မည္။ ေဒါသအေမွာင္တြင္း၌ က်ေရာက္ေနသူသည္ မိမိႏွင့္ လူအမ်ား အက်ိဳးျဖစ္မည့္ လုပ္ငန္းမ်ိဳး၌ ကၽြမ္းက်င္မႈႏွင့္ စြမ္းရည္မ်ားမရွိေတာ့သည့္အျပင္ ပ်က္စီးျခင္းသို႔ပင္ က်ေရာက္သြားႏိုင္ ပါသည္။

ေဒါသစိတ္ကို ေမတၱာျဖင့္ ပယ္ရွားႏိုင္သူသည္-

၁။ မိမိ သူတပါး ေကာင္းက်ိဳးမ်ားသည္ လုပ္ငန္းမ်ား၌ ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္နင္းလာမည္။ (One who can be a skillful in goodness)

၂။ ထိုလုပ္ငန္းမ်ိဳး၌ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေသာ အစြမ္းသတၱိမ်ား ရွိလာမည္။ (One who can keep on work as skillful power)

၃။ ေဒါသကင္းသည့္ ထိုသူသည္ ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္သံုးပါး အလြန္ေျဖာင့္မတ္လာမည္။ (upright, Straightforward)

၄။ စိတ္ထားႏူးညံ့လာသည့္အတြက္ ေျပာဆိုဆက္ဆံရာမွ အလြန္လြယ္ကူလာမည္။ (gentle in speech)

၅။ အေျခအေန အရပ္ရပ္မွာ ေက်နပ္ႏွစ္သိမ့္ေအာင္ ေနတတ္သူ ျဖစ္လာမည္။ (Humble and not conceited)

၆။ ေဒါသကင္းသည့္ ထိုသူကို ျပဳစုလုပ္ေကၽြးဖို႔ လြယ္ကူေခ်ာမြတ္ေနမည္။ (Contented and easily satisfied)

၇။ အရာရာကို ေက်နပ္ေအာင္ ႏွလံုးသြင္းတတ္သည့္အတြက္ အမႈကိစၥ မမ်ားေတာ့ေပ။ (Unburdened with duties and frugal in their ways)

၈။ အပိုကိစၥ၊ အပိုအလုပ္ေတြ နည္းသြားၿပီး ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္မ်ား ေပါ့ပါး သြက္လက္လာမည္။ (Unburdened with duties and softness of mind and matter)

၉။ တည္ၿငိမ္ေသာ စိတ္ထား၊ ရင့္က်က္ေသာ အသိဉာဏ္၊ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕ ခ်ိဳသာေသာ စကားရွိသည့္ ဂုဏ္သေရရွိ လူႀကီးလူေကာင္း (Gentleman) တေယာက္ ျဖစ္လာလိမ့္မည္။ (Peaceful and calm and wise and skillful)


၁၀။ ေဒါသကင္းသည့္ ေမတၱာရွင္သည္ မိမိပတ္၀န္းက်င္ ေလာကႏွင့္လူသားတုိ႔ အေပၚမွာ ေဒါသျဖင့္ ရန္ညွိဳးဖြဲ႕၍လည္း ညိကပ္၍မေနဘဲ ထိုေဒါသျဖင့္ပင္ အမ်က္ထြက္၍ေမာင္းႏွင္ မထုတ္ဘဲ တြယ္တာျခင္း (Attachment) ႏွင့္ တြန္းထုတ္ျခင္း (Detachment) တို႔မွ လြတ္ေျမာက္၍ တနည္းအားျဖင့္ (Fire of Craving) ရာဂျဖင့္ ညိကပ္ျခင္း၊ (Fire of Hatred) ေဒါသျဖင့္ စက္ဆုတ္ျခင္းတို႔မွ လြတ္ေျမာက္၍ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ လူသားတို႔အေပၚမွာ ခ်စ္သူ၊ မုန္းသူ၊ ေ၀းသူ နီးသူ၊ ယုတ္သူ ျမတ္သူ စသည္ မခြဲျခား တသားတညီတည္း သေဘာထား၍ အပိုင္းအျခားမရွိ၊ ခြဲျခားမႈမရွိ အစြန္းႏွစ္ဘက္မွ လြတ္ေျမာက္လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေမတၱာကို ေစေတာ၀ိမုတၱိဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ အပရိမာဏ ဟူ၍ လည္းေကာင္း ေဟာေတာ္မူပါသည္။

(ပထမပုိင္း)
တကၠသုိလ္ျမတ္မင္း