သီရိလကၤာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

သီရိလကၤာအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ဒီေန႔ မနက္ ေနေရာင္ျခည္ရဲ႕ အလင္းေအာက္မွာ စာေရးသူသည္ coffee ေလး ေသာက္ရင္း အေတြးေလးေတြ အရိပ္ထုိးခ်သလားလုိ႔ ထင္ေလာက္ေအာင္ အမွတ္မထင္ အေတြးေလးတစ္ခု ဝင္ေရာက္ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ (History of Sri Lanka) သီရိလကၤာႏုိင္ငံရဲ႕ သမုိင္းေလး အခ်ဳိ႕နဲ႔ (Sri Lanka Culture) သီရိလကၤာ ယဥ္ေက်းမႈ ပုံရိပ္ေလးေတြပင္ ျဖစ္သည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ (Geology or Map of Sri Lanka) မဟာပထဝီဝင္ ေျမပုံ ပုံစံ အေနနဲ႔ ၾကည့္လွ်င္ (South Asia) ေတာင္ဘက္ အာရွႏုိင္ငံတြင္ ပါဝင္ေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္သည္။ ေတာင္ အာရွႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ သီရိလကၤာႏုိင္ငံကုိ ျမန္မာျပည္သူေတြ အေနနဲ႔ လကၤာဒီပကၽြန္း၊ သီဟုိဠ္ ကၽြန္းလုိ႔ အသိမ်ားၾကသည္။

(သီရိလကၤာ သမုိင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္)

ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မဟာပရိနိဗၺာန္ စံဝင္ေတာ္မူသည့္ေန႔မွာပင္ ဝိဇယဗာဟု မင္းသားသည္ မဇၥ်ိမေဒသ အိႏၵိယမွ လကၤာဒီပကၽြန္းသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့၍ ဘီလူးမ ကုဝဏၰာႏွင့္ သင့္သည္၊ သီရိယဝတၴဳျပည္ မဟာကာလေသန ဘီလူးမင္းႏွင့္ လကၤာဒီပျပည္ ေဂါ႑ာဘီလူးမ သမီး ပါလ မိတၱာကို မဂၤလာေဆာင္သည့္ ပြဲ၌ ဘီလူးအေပါင္းကုိသတ္ၿပီးမွ တမၸပဏၰိယၿမိဳ႕သို႕ တည္၍ ဒကိၡ ဏ ပဒ မဓူရျပည္ ဗ႑ဳမင္းသမီးႏွင့္ ၃၈ ႏွစ္မင္းျပဳ၏။ ဝိဇယဗာဟုမင္း နန္းတက္လာသည့္ အခ်ိန္မွ စ၍ လူေန ေဒသျဖစ္လာသည္။ ဝိဇယမင္း နတ္ရြာစံျပီေနာက္တြင္ ပ႑ဳဝါသု ေဒဝ မေရာက္မီ၌ သီဟိုဠ္မင္းဆက္မွာ ၁ ႏွစ္ လပ္ေနခဲ့သည္။

ဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံဝင္ေတာ္မူျပီေနာက္ သာသနာႏွစ္ ၄ဝ ျပည့္ ဝိဇယညီ သုမိတၱာ သား ဗ႑ဳဝါ သုေဒဝ က ႏွစ္ ၃ဝ မင္း ျပဳ၏။ သာသနာေတာ္ ၇ဝ ေရာက္ရွိေသာအခါ ထိုမင္း၏သား အဘယ မင္းသာက ႏွစ္ ၂ဝ မင္းျပဳ၏။ သာသနာေတာ္ ၉ဝ ခုႏွစ္ ေရာက္ရွိေသာအခါ အဘယညီ တိႆ မင္းသားက ၁၇ ႏွစ္ မင္းျပဳ၏။ သာသနာေတာ္ ၁ဝ၇ ခုႏွစ္ ေရာက္ရွိေသာအခါ အဘယတူ ပ႑ဳကာဘယ က ႏွစ္ ၇ဝ မင္းျပဳ၏။ သာသနာ ၁၇၇ ခုႏွစ္ ေရာက္ ရွိေသာအခါ ထို မင္း၏ သား မုဋသီဝ အႏွစ္ ၆ဝ မင္း ျပဳ၏။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ အေနအားျဖင့္ သီဟုိဠ္မင္းဆက္ေပါင္း ၁၇၇- ရွိသည္။

သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ ခရစ္-၁၅၀၅ ခုႏွစ္ ေပၚတူဂီ လူမ်ိဳးမ်ား၊ ၁၆၀၂-၁၆၅၈-ခုႏွစ္ ဒတ္ခ်္ (နယ္သာလန္) လူမ်ိဳးမ်ား၊ ၁၇၉၆-ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ် လူမ်ိဳးတုိ႔၏ သိမ္းပုိက္ျခင္း ခံခဲ့ရပါသည္။ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္၊ ေဖေဖၚ၀ါရီလ-၄ ရက္ေန႔မွာ ဒုိမီနိယံ လြတ္လပ္ေရးရကာ ၁၉၇၂- ခုႏွစ္၊ ေမလ- ၂၂ ရက္မွစ၍ သီရိလကၤာသမၼတႏုိင္ငံ ျဖစ္လာသည္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အေနာက္တုိင္း လူမ်ဳိးမ်ားက သီရိလကၤာႏုိင္ငံကုိ (Ceylon) စီလြန္ ဟု ေခၚေဝၚခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါ သီရိ လကၤာႏုိင္ငံသည္ Republic of Sri Lanka ျဖစ္လာသည္။

(ေျမပုံအေနထား၊ လူဦးေရႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား)

သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ ျမန္မာျပည္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ တည္ရွိေသာ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ သည္။ အျခားတစ္ဘက္တြင္လည္း သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ အိႏၵိယျပည္ေတာင္ဘက္ အိႏၵိယ ပင္လယ္အတြင္း တည္ရွိရကား၊ အိႏၵိယဆိပ္ကမ္းမွ ၂၂-မုိင္၊ ရန္ကုန္မွ ၁၂၃၅-မုိင္ အကြာအေ၀း မွာ တည္ရွိပါသည္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံသည္ အလ်ား-၂၇၀၊ အနံ-၁၄၀-မုိင္၊ အက်ယ္စတုရန္း-၂၅၃၃၂-မုိင္ ရွိသည္။ သီရိလကၤာသည္ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ လာအုိ၊ ကေမၻာဒိယားႏုိင္ငံ တုိ႔ႏွင္အတူ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ ငါးႏုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ေသာ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အျပင္ ျပီခဲ့ေသာ မတ္ခ်္လ ၂၀ ရက္ေန႔ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ လူဦးေရ သန္း-၂၀- ၂၇၇-၅၉၇ ရွိ ၍ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ၆၉-ရာခုိင္းႏႈန္း၊ ရဟန္းသံဃာ ၄-ေသာင္းေက်ာ္ ရွိသည္။

(သာသနာ စတင္ေရာက္ရွိခ်ိန္)

သီရိလကၤာ လူမ်ဳိးတုိ႔၏ သမုိင္းအရ ေျပာရမည္ဆုိလ်င္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ ဘုရားျဖစ္ေတာ္ မူၿပီး ၉-လမွာ တစ္ႀကိမ္၊ ၅-၀ါအရ တစ္ႀကိမ္ႏွင့္ ၈-၀ါအရမွာ တစ္ႀကိမ္ စုစုေပါင္း သုံးႀကိမ္ တုိင္တုိင္ ႀကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ သာသနာႏွစ္ ၂၄၇-ခုႏွစ္၊ အရွင္မဟာေမာဂၢလိပုတၱတိႆ အမွဴးရွိေသာ ရဟႏၱာအရွင္ျမတ္တုိ႔၏ တတိယ သံဃာယနာတင္ၿပီး ကုိးတုိင္း ကုိးဌာန သာသနာျပဳေစလႊတ္ခဲ့ရာ အေသာကမင္းႀကီး၏သားေတာ္ အရွင္မဟိႏၵ၊ သမီးေတာ္ သဃၤ မိတၱာေထရီမတုိ႔ ၾကြေရာက္ သာသနာျပဳခဲ့ၾကသည္။ သမီးေတာ္ သဃမိတၱာေထရီမသည္ လည္း မဟာေဗာဓိပင္ကုိပါ တပါတည္း ပင့္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ထုိအခ်ိန္တြင္ ေဒ၀ါနံပိယတိႆ မင္း နန္းတက္စ ၇-လ၊ အရွင္မဟိႏၵမေထရ္ ၁၂-၀ါ အရမွာ သာသနာစတင္ျပန္႔ပြားသည္။

(သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ သမုိင္းဝင္ ၁၆ ဌာန)

ျမတ္စြာဘုရားသခင္ တတိယႀကိမ္ ၾကြေရာက္စဥ္တြင္ ေနာက္လုိက္ ေနာက္ပါ ရဟႏၱာငါးရာႏွင့္ တကြ သီတင္းသုံးရာ ၁၆-ဌာနကုိ သီရိလကၤာ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား က ေစတီေတာ္ႀကီး ၁၆-ဆူ သမုိင္းဝင္ အထိမ္းအမွတ္ တည္ထားခဲ့သည္။ ၄င္း သမုိင္းဝင္ ေစတီ မ်ားမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းပင္ ျဖစ္သည္။

(၁) မဟိယဂၤဏေစတီေတာ္၊ (၂) နာဂဒီပေစတီေတာ္၊ (၃) ကလ်ာဏီေစတီေတာ္ (ရဟႏၱာမ်ား သမုတ္ရာ ကလ်ာဏီသိမ္)၊ (၄) ေစတီပါဒေစတီေတာ္ (ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ေျခေတာ္ရာ ရွိေသာေတာင္)၊ (၅) ဒိ၀ါဂုဟာေစတီေတာ္၊ (၆) ဒီဃ၀ါပီေစတီေတာ္၊ (၇) မုတိယဂၤ ဏေစတီေတာ္၊ (၈) တိႆ မဟာ၀ိဟာရေစတီေတာ္၊ (၉) ဒကၡိဏသာခါ (မဟာေဗာဓိ ပင္တည္ရွိရာ)၊ (၁၀) မရီစ၀႗ိေစတီေတာ္၊ (၁၁) မဟာေစတီေတာ္၊  (၁၂) ထူပါရာမေစ တီေတာ္၊ (၁၃) အဘယဂိရိေစတီေတာ္၊ (၁၄) ေဇတ၀နေစတီေတာ္၊ (၁၅) သိလာေစတီေတာ္၊ (၁၆) ခီရေစတီေတာ္ တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ သုိ႔ေသာ္ ပါရာဇိကဏ္ အ႒ာကထာအဖြင့္မွာ (၇) ဌာနသာ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

(ဗုဒၶ ျမတ္စြယ္ေတာ္ ကိန္းဝပ္ရာ ဌာန)

သီရိလကၤာႏုိင္ငံ၏ ဒုတိယၿမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ေသာ ကႏၵီၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ကိန္း၀ပ္ပူေဇာ္ခံထားေလသည္။ ဒုတိယျမဳိ႕ေတာ္လည္းျဖစ္ ေရွးေဟာင္းျမိဳ႔ေတာ္ျဖစ္ေသာ ကႏၵီၿမိဳ႕သည္ ကုိလံဘုိၿမိဳ႕ေတာ္မွ ၁၂၀-ကီလုိမီတာခန္႔ ေ၀း၍ ကုိယ္ပုိင္ ကားျဖင့္ ၃- နာရီခဲြေလာက္ ေမာင္းႏွင္မွသာ ေရာက္ ရွိႏုိင္ေသာ ေတာင္ျမဳိ႕ေလးျဖစ္သည္။ ျမတ္ဗုဒၶစြယ္ေတာ္ကုိ ေလးႏွစ္တစ္ႀကိမ္ စြယ္ေတာ္ထည့္ ရာ ႀကဳတ္ကုိဖြင့္ လွစ္ဟျပသၿပီး ခန္းနားႀကီးက်ယ္စြာ လွည့္လည္ပူေဇာ္ခံျခင္း၊ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္ တုိင္းလည္း စြယ္ေတာ္ႀကဳတ္ကုိ ပိတ္လွ်က္ အခန္းအနားျဖင့္ လွည့္လည္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ေန႔စဥ္ေန႔ တုိင္း မနက္ဆြမ္းေတာ္တင္ခ်ိန္၊ ေန႔ဆြမ္းကပ္ခ်ိန္တုိင္းလည္း စြယ္ေတာ္ကိမ္း၀ပ္ ရာ ေက်ာင္းေဆာင္ကုိ လွစ္ဟေပးျခင္းျဖင့္ ႏုိင္ငံရပ္ျခားမွ လာေရာက္ၾကေသာ ဘုရားဖူးမ်ား ဖူးေၿမာ္ ခြင့္ရၾကသည္။

(တက္ႏုိင္သေလာက္ မွီႏုိင္သေလာက္ ကုိယ္ပုိင္ ဘာသာျပန္ႏွင့္ အျခားအရာမ်ားကုိ ျငင္းမွီျပီ တင္ျပအပ္ပါသည္)

တကၠသုိလ္ျမတ္မင္း